Z dbałością o każdy detal
Dwór Lachertów w miejscowości Ciechanki objęty jest ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków Województwa Lubelskiego. W 1924 r. Bohdan Lachert przeprojektował dwór nawiązując do uproszczonych form modnego modernizmu, a następnie w nim zamieszkał, prowadząc majątek rodzinny. Dobra były faktycznie własnością Wacława Lacherta do 1944 r. W okresie po uwłaszczeniu dwór zamieniono na dom pracy twórczej literatów.
Następnie przekazano w użytkowanie POM w Ciechankach i zaadaptowano na mieszkania socjalne. W 2008 r. właścicielem zabytkowej nieruchomości stała się Gmina Puchaczów.
Dwór Lachertów w m. Ciechanki, gm. Puchaczów odnowiono dzięki realizacji projektu pn.: „Przywrócenie wspólnego dziedzictwa kulturowego bazą dla transgranicznej współpracy młodzieży i grup twórczych z Polski i Białorusi” realizowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PBU2014-2020.
Głównym celem projektu jest poprawa wykorzystania potencjału dziedzictwa kulturowego gminy Puchaczów i rejonu Lachowickiego (Białoruś) dla rozwoju turystyki transgranicznej. Zostanie on zrealizowany poprzez osiągnięcie dwóch konkretnych celów tj. zwiększenie dostępu dla turystów i społeczności lokalnych do cennego dziedzictwa kulturowego oraz zwiększenie potencjału unikatowego dziedzictwa kulturowego gminy Puchaczów i Rejonu Lachowickiego (Białoruś). Długoterminowym rezultatem projektu będzie zwiększenie zainteresowania turystów obiektami odnowionymi w ramach projektu. Przyczyni się to do zwiększenia liczby odwiedzających. To spowoduje większą świadomość wspólnej historii Polski i Białorusi. Jednocześnie większa liczba turystów przyczyni się do rozwoju sektora turystycznego i rozwoju gospodarczego obu regionów. Poza pracami budowlanymi związanymi z renowacją dwóch zabytkowych dworów w trakcie trwania projektu zaplanowano wiele działań dotyczących historii i kultury obu krajów i regionów - część realizowanych przez stronę polską, część realizowanych przez partnera z Białorusi.
Wśród tych działań wymienić należy konferencję „Historia rodów Lachertów i Rejtanów", stworzenie wystawy dla dworu Lacherta, tworzenie i oznakowanie trasy rowerowej Szlak Lacherta i organizacja rajdu rowerowego, wydarzenie teatralne "Dzień z życia Bohdana Lacherta i Tadeusza Rejtana", plener dla architektów krajobrazu - opracowanie koncepcji otoczenia dworu Lacherta, plener dla architektów zorganizowany w parku przy dworze Lacherta oraz spotkanie z mediami.
Prace budowlano-remontowe
Przed sporządzeniem projektu architektoniczno-budowlanego wykonano szereg badań oraz inwentaryzację obiektu dworu w Ciechankach. Przeprowadzono ekspertyzę stanu technicznego, ekspertyzę mykologiczno-budowlaną, sporządzono dokumentację historyczno-konserwatorska, przeprowadzono badania sondażowe na występowanie dekoracji we wnętrzach dworu oraz wykonano inwentaryzacje architektoniczno-konserwatorską.
Prace budowalno-remontowe rozpoczęto 13.02.2020 r., zakończono 06.07.2021 r. W 2020 roku w ramach projektu wykonano kapitalny remont więźby dachowej (odbudowę z wykorzystaniem oryginalnych elementów) wraz z przywróceniem historycznej formy attyki i lukarn. Zaznaczyć należy, że wykorzystano znalezioną na strychu jedną sztukę dachówki „karpiówki” na wzór której powstało pokrycie dachowe. Odremontowano elewację ustalając kolor na podstawie sondaży badawczych.
Częściowo przywrócono dawny rozkład pomieszczeń. W pomieszczeniach wykonano nowe tynki, na podstawie badań tynków i warstw malarskich ustalono pierwotną kolorystykę pomieszczeń, jednolitą dla całości. W dawnym salonie na podstawie zachowanych oryginalnych fragmentów odtworzono dekoracyjny parkiet. W pozostałych pomieszczeniach podłogi oraz parkiety wykonane zostały z tzw. białych i zwykłych desek dębowych. Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej podyktowana była jej katastrofalnym stanem, lecz wykonana została na wzór stolarki historycznej z wykorzystaniem pozyskanych z demontażu elementów, np. części okuć. Ceglany kominek usytuowany w holu wejściowym został odrestaurowany, podczas prac remontowych odkryto również sgraffitowy ornament z datą powstania dworu MCMXXV i inicjałami właścicieli WWL tj. Wanda Wacław Lachert oraz autorów dekoracji B.L. Bogdan Lachert i J.S Józef Szaniajca. Sgraffito wykonane zostało jako trójwarstwowe, w kolorach czarnym, czerwonym oraz warstwą wierzchnią w naturalnym kolorze tynku. Kolejna praca przy kominku polegała na oczyszczaniu z nawarstwień i wzmocnieniu strukturalnie, a uszkodzone fragmenty uzupełniono tynkiem barwionym w oryginalnych kolorów. Na wzór kominka w holu, wykonano rekonstrukcję niezachowanego kominka w aneksie salonu, w jego oryginalnej lokalizacji. Ze względów technicznych nie udało się przywrócić funkcji grzewczych w/w kominków.
Kolejne sgraffito odnaleziono na ścianie w przejściu z alkierza zachodniego na taras, autorstwa Bogdana Lacherta przedstawiające krajobraz kubistyczny. Pierwotnie dzieło nie przypadło do gustu właścicielom i dlatego niedługo po jego powstaniu zostało zatynkowano i pokryte tapetą, taki jest przekaz źródłowy. Po usunięciu wtórnych tynków odsłonięto i wzmocniono strukturalnie, jak również uzupełniono uszkodzone fragmenty tynkiem barwionym w oryginalnych kolorach.
Trzecie skraffito znajdowało się w sypialni właścicieli (według przekazów) przedstawiało Matkę Boską, wykonane przez przyjaciela rodziny Józefa Szanajcę. Odsłonięto tylko ślady dolnej warstwy tynku w kolorach czerni i drobinki innych kolorów (błękit, żółcień, oranż). Wobec braku ikonografii zdecydowano się na wykonanie obrazu autorskiej wersji nawiązującej do oryginalnej technologii i kolorystyki. Z powodu nieodwracalnych zniszczeń piec kaflowy w głównym salonie został wykonany od podstaw na wzór oryginału.
Płytki tarasowe, jak również te przy wejściu głównym i holu odzyskano z demontażu i wykorzystano ponownie; Odtworzono historyczną balustradę i zrobiono remont podjazdu z murem oporowym (wg historycznych wzorów).
Okucia stolarki okiennej i drzwiowej pozostały oryginalne i odrestaurowane; Wymieniono stolarkę okienną i drzwiową na nową, wg formy historycznej ( stolarka na skutek poprzedniej dewastacji nie kwalifikowała się niestety do prac konserwatorskich) oraz wykonano konserwację 5 sztuk drzwi historycznych oraz 4 kompletów okiennic w salonie.
Drzwi do wejścia głównego pozostały oryginalne i tym samym poddano je pracom konserwatorskim. Z powodu dewastacji, drzwi przesuwne na parterze wykonano na wzór oryginału.
Całościową bryłę obiektu odtworzono w pierwotnym kształcie i formie. Prace wykonano zgodnie z uzyskanym pozwoleniem konserwatorskim i budowlanym. Prawidłowo pod względem konserwatorskim i technicznym z bardzo dużą dbałością o zachowanie oryginału, odtworzenie utraconych wartości oraz o estetykę na bardzo wysokim poziomie. Każdy element odkryty podczas prac budowlanych odnoszący się do epoki historycznej Dworu Lachertów był zgłaszany i poddawany wymaganym pracom restauratorskim z dużą dbałością o wysoką estetykę odtworzeniową tj. renowacja odkrytych dekoracji malarskich w holu i w korytarzu oraz wykonanie rekonstrukcji sgraffita Matki Boskiej w pomieszczeniu biura. Wykonawca na bieżąco sporządzał wymaganą dokumentację i przekazywał do zatwierdzenia Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Potwierdzeniem powyższego jest protokół odbioru prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych wykonanych przy zabytku nieruchomym z dnia 05.08.2021 r.
Efektem estetycznej realizacji projektu jest odtworzenie umeblowania i wyposażenia parteru dworu w historycznym stylu epoki zgodnie z uzgodnieniami z Konserwatorem Zabytków. Natomiast na piętrze obiektu wyposażenie dostosowano do celów edukacyjno-warsztatowych.
Wykonana realizacja obiektu efektownie wpisuje się w połączenie nowoczesnych rozwiązań architektonicznych z historycznymi elementami budynku dając zaskakująco spójny efekt końcowy.
Działalność Centrum Pracy Twórczej
Odpowiedzialność za użytkowanie Centrum Pracy Twórczej w Ciechankach spocznie na samorządowej instytucji kultury - Gminnej Bibliotece Publicznej w Puchaczowie. Instytucja ta będzie odpowiedzialna za realizację wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych po zakończeniu projektu. W nowo powstałym obiekcie planuje się prowadzenie szerokiej gamy zajęć edukacyjnych: warsztatów, wykładów, seminariów, spotkań, uroczystości kulturalnych dla turystów, naukowców, artystów, młodzieży i innych osób zainteresowanych architekturą, historią i tradycją. Do funkcjonowania powstałego Centrum Pracy Twórczej zostaną wykorzystane wyposażenie oraz urządzenia zakupione w ramach realizowanego projektu. Umożliwi to realizację działań związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego. W rezultacie beneficjenci projektu otrzymają możliwość udziału w wydarzeniach kulturalnych odpowiadających ich potrzebom.
mgr inż. Adam Grzesiuk, Wójt Gminy Puchaczów
"Sam fakt bycia właścicielem Zespołu dworsko-parkowego w Ciechankach, wpisanego do rejestru zabytków województwa lubelskiego, zobowiązywał nas jako Gminę do podejmowania działań w zakresie zabezpieczenia i utrzymania zabytku w jak najlepszym stanie. Gmina Puchaczów poszukując możliwości pozyskania środków finansowych, które pozwoliłyby na takowe działania, złożyła wniosek w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. Wybór partnera z Białorusi wspomogła współpraca z rejonem Lachowickim, gdzie wskazano nam znacznie większy obiekt wymagający odbudowy tj. Zespół parkowo-dworski wraz z kaplicą grobową w miejscowości Hruszówka znany od XVI wieku jako majątek polskiego, szlacheckiego rodu Radziwiłłów, a do końca XIX wieku pełniący funkcję głównej rezydencji rodu Rejtanów. Mieszkał tam m.in. Tadeusz Rejtan, znany z historii jako poseł województwa nowogródzkiego na Sejm Rozbiorowy w Warszawie w 1773 roku. Realizacja projektu „Przywrócenie wspólnego dziedzictwa kulturowego bazą dla transgranicznej współpracy młodzieży i grup twórczych z Polski i Białorusi” objęła renowację dwóch zabytkowych dworów: Lacherta w Ciechankach i Rejtana w Hruszówce. Dzisiaj obydwa obiekty zgodnie z planem zostały przywrócone do poprzednich okresów świetności z jednoczesnym nadaniem im nowej roli. Powstały instytucje odpowiedzialne za działalność transgraniczną: Historyczne, turystyczne i kulturalne centrum w Hruszówce i Centrum Pracy Twórczej w Ciechankach, rozwijające współpracę pomiędzy grupami młodzieży i artystów. Głównym celem jest poprawa wykorzystania potencjału dziedzictwa kulturowego gminy Puchaczów i rejonu Lachowickiego dla rozwoju turystyki transgranicznej. Grupami docelowymi projektu są: turyści, naukowcy, historycy, artyści, młodzież z Polski i Białorusi oraz obie społeczności lokalne. Mam nadzieje, że ten jakże owocny początek będzie rozwijał się bardzo szybko i w bardzo szerokim aspekcie."
