W trosce o klimat

ŚWIDNICA. W ramach projektu pn.: „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”, nadleśnictwo  zrealizowało zadanie pod nazwą „Mała retencja nizinna (MRN 2) w Nadleśnictwie Zielona Góra“ nr zadania: 14-16-1.1-01 Odbudowa zbiorników ŹRÓDLANA DĄBROWA w leśnictwie Świdnica.
Inwestycja obejmowała teren czterech istniejących śródleśnych, sztucznych zbiorników wodnych, wybudowanych w dolinie cieku Wodna. Na tym odcinku koryto cieku naturalnego zostało wcześniej całkowicie przekształcone. W miejscu ekosystemu rzecznego powstał ekosystem wód stojących. Z czasem obiekty takie jak: budowle, ściany zbiorników oraz groble zostały mocno zdegradowane i nie pełniły już swojej funkcji. Zbiorniki były silnie zamulone, a pierwszy z nich, najbardziej wysunięty na północ, praktycznie nie retencjonował już wody.
Głównym celem inwestycji było przystosowanie ekosystemu leśnego do zmieniających się warunków klimatycznych i zwiększenie jego odporności na negatywne skutki zjawisk naturalnych na przykład takich, jak co raz częściej występujące w naszym klimacie, okresy długotrwałej suszy. Powyższy cel został osiągnięty przede wszystkim, dzięki znacznemu zwiększeniu retencji wodnej przez odtworzenie tj. odmulenie, pogłębienie, ukształtowanie dna, odbudowę budowli piętrzących oraz powiększenie pojemności retencyjnej czterech istniejących zbiorników wodnych do wielkości łącznej ok. 20,3 tys. m3 wody.
Zadanie zrealizowane w ramach Projektu poza efektami przyrodniczymi przyczyniło się także do zwiększenia atrakcyjności turystycznej terenów leśnych. Przez odbudowę oraz utwardzenie ścieżek leśnych, miejscami zabezpieczonych drewnianymi barierkami, teren stał się łatwo dostępny i chętnie odwiedzany przez okolicznych mieszkańców.

Łączny koszt prac budowlanych wyniósł 5 384 413,36 zł brutto. Projekt został dofinansowany w wysokości 3 491 809,34 zł ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
 

Rafał Ozimiński, Nadleśniczy Nadleśnictwa Zielona Góra
"Myślę, że każdy z nas ma już świadomość, że w chwili obecnej mamy do czynienia z globalnym ociepleniem klimatu. Coraz  częściej towarzyszą i towarzyszyć nam będą  zjawiska ekstremalne, do których jeżeli jest to tylko możliwe powinniśmy się w miary posiadanych sił i środków przygotować.  Wzrost średniej globalnej temperatury, występowanie skrajnych wysokich temperatur, czy też długofalowych upałów  wzmaga parowanie wody, co w połączeniu z brakiem opadów doprowadza do dotkliwych okresów suszy.  W efekcie końcowym mamy do czynienia z obniżeniem poziomu wód powierzchniowych, wód gruntowych oraz przesuszeniem  między innymi siedlisk leśnych. Konsekwencje  zmian klimatu dla  leśnictwa obejmują zwiększone ryzyko wystąpienia susz, burz i pożarów (czynniki abiotyczne) oraz szkodników i chorób (czynniki biotyczne) – a to wszystko prowadzi  do  zakłócenia dobrego stanu lasów.
Wychodząc naprzeciw opisanym problemom, już od lat 90 XX w. Lasy Państwowe z sukcesem  realizowały inwestycje związane z retencjonowaniem wody. Podejmowane działania przynoszą wymierne korzyści w postaci zwiększenia zasobności w wodę siedlisk leśnych, a także odtworzenia zdegradowanych ekosystemów wodno-błotnych. Najważniejszym założeniem projektu jest zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych. Efektem podejmowanych działań jest  łagodzenie skutków powszechnego już obniżania się poziomu wód gruntowych, zasilanie lasu w wodę i poprawa bilansu wodnego, a przez to pozytywny wpływ nie tylko na funkcjonowanie całego ekosystemu leśnego, ale również obszarów przyległych. Mała retencja przyczynia się do zwiększenia uwilgotnienia siedlisk leśnych przez podniesienie lustra wód gruntowych na obszarach sąsiadujących ze zbiornikami wodnymi, wydatnie zwiększając różnorodność biologiczną w przyległym lesie. Mała retencja wpływa korzystnie także na siedliska hydrogeniczne, czyli uzależnione od wody torfowiska, olsy i łęgi.
Spowolnienie odpływu wód powierzchniowych, przeciwdziałanie powodzi poprzez zatrzymanie wód opadowych w terenach leśnych, podtrzymywanie  podziemnego zasilania źródlisk jak i zwiększenie liczby wodopojów dla dzikich zwierząt to kolejne zalety realizowanego przez Lasy Państwowe  projektu małej retencji, projektu do którego włączyło się również Nadleśnictwo Zielona Góra."
I: Nadleśnictwo Zielona Góra
W: 
 Zakład Handlowo-Usługowy Arkadiusz Jaranowski Bobowicko
P:  Biuro Projektów Wodnych Melioracji i Inżynierii Środowiska Biprowodmel Sp. z o.o. Poznań
 

Mała retencja nizinna

w leśnictwie Świdnica